فضاپیما ها (از ۱۹۶۱)

فضاپیما چیست؟

همانطور که شاید همگی بدونیم فضاپیما ها برای برای ماموریت های خارج از جو زمین طراحی میشوند اما چه ماموریت هایی؟

در قدم اول باید بدونیم فضاپیما ها میتوانند به دو مدل با سرنشین و یا بی سرنشین به منظور هوا شناسی , اکتشاف سیارات و یا رصد آنها , ایستگاه های مخابراتی و… طراحی و ساخته شوند.

نخستین فضانورد

یورگن گاگارین فضانورد روسی و اولین فضانوردی بود که به مدت ۱۰۸ دقیقه بر فراز جو زمین یک دور کامل را دور مدار زمین زد و آغاز کننده سفرهای انسان به خارج از جو زمین یعنی فضا بود.

او که در سال ۱۹۳۴ چشم به جهان گشود پس از فارق التحصیلی اش در هنرستان تصمیم گرفت به دانشکده نیروی هوایی اورنبورگ رفته و تا مدتی خلبان هواپیماهای جنگی شد.

اما در نهایت این دنیای پر رمز و راز خارج جو او را به سمت خود کشید تا اولین انسانی باشد تا بتواند از جو زمین خارج شود و تجربه ای جدیدی را خارج از این سیاره زمین زیست کند.

همانگونه که شاید خیلی از ما به جهان هایی ناشناخته مانند فضا و نجوم علاقه مند شده و تمام زندگی خود را وقف کشف این دنیای خاص کنیم.

میتوانید زندگی نامه او را بیشتر مطالعه کرده تا با سختی های راهش برای رها شدن از زمین و رسیدن به فضا آشنا شوید.

ساخت فضاپیما

از آنجایی که اکثر فضاپیماهای ساخته شده یک بار مصرف بوده یعنی پس از استفاده از آن برای استفاده مجدد مناسب نبوده است برای همین دانشمندان برآن شدن تا فضاپیمایی با قابلیت استفاده مجدد تولید کنند.

در سال ۱۹۸۱ شاتل فضایی که قابلیت استفاده مجدد را داشت به فضا پرتاب شد.

این شاتل تشکیل شده از سه بخش اصلی است :

• مخزن خارجی سوخت :

این مخزن محل نگهداری سوخت هیدروژن است .

یکی از اصلی ترین وظایف آن اکسید کننده اکسیژن مایع فشرده ای است که شاتل فضایی برای پرواز و عبور از جو زمین به آن نیاز دارد.

همین مخزن خود از سه بخش اصلی مخزن هیدروژن مایع , مخزن اکسیژن مایه و مخزن میانی است.

این بخش پس از خارج شدن فضاپیما از جو زمین از آن جدا شده تا شاتل شتاب بیشتری گرفته و همچنین دیگر نیازی به آن مخزن نیز نیست.

به همین دلیل مخزن پس از جدا شدن به درون اقیانوس فرود می آید.

اما این مخزن ها برای استفاده مجدد تعمیر نمیشدند و در اصل یک بار مصرف بودند.

یکی از اصلی ترین بخش های مخزن سیستم محافظت حرارتی آن است و همچنین دانشمندان در تلاشند تا روز به روز مخزنی سبکتر طراحی کرده تا فضاپیما راحت تر بتواند شتاب بگیرد و مخزن مانع خروج خوب و کم مصرف آن نشود.

• موتورهای تقویت کننده :

این موتور ها که روی مدارگرد نصب میشوند برای هر ماموریت انتخاب شده و نیروی پیشران را برای حرکت فضاپیما محیا میکنند.

موتورهای تقویت کننده به موتور اصلی برای جهت گیری , تغییر مسیر حرکت و یا افزایش سرعت کمک میکنند.

• مدارگرد

مدارگرد شاتل فضایی یک هواپیما فضایی است که میتواند محموله هارا و یا خود فضانوردان را از شاتل له داخل جو و یا برعکس جا به جا کند .

این مدارگرد که سیستمی بسیار پیچیده دارد دارای موتور های کوچک و سوخت مایع است.

سیستم کنترلی آن دارای پند پلن و مرحله مختلف است که در نتیجه انجام درست هریک از آنها میتوان به دستور نهایی که به مدارگرد داده شده است رسید.

جالب است بدانید با آنکه موتور های کوچک تری بر روی مدارگرد نصب هستند اما از لحاظ قدرت ۳ تا از اصلی ترین موتور های شاتل به شکل مثلث برروی مدارگرد نصب است.

فضاپیماهای ناسا

National Aeronautics and Space Administration که برای راحتی به آن NASA میگوییم سازمانی مستقل در ایالات متحده آمریکاست که وظیفه آن برنامه ریزی برای تحقیقات و اکتشافات فضایی را برعهده دارد .

پس از ارسال اولین فضاپیما توسط روسیه در سال ۱۹۵۸ ناسا در آمریکا شروع به فعالیت کرد.

نخستین ماهواره فضایی ناسا نیز اکسپلورر ۱ بود که در سال ۱۹۵۸ میلادی به فضا پرتاب شد.

این ماهواره نیز بی سرنشین بود.

همانطور که پیشتر ذکر شد در ۱۲ آوریل ۱۹۶۱، یوری گاگارین اهل شوروی با فضاپیمای وستوک-۱ به فضا پرتاب شد و تبدیل به نخستین انسان فضانورد جهان شد.

این افتخار به قدری بزرگ و مهم بود که بعدها در روسیه مکان به دنیا آمدن گاگارین را به اسم ثبت کردنند.

حدود یک ماه بعد در ۵ مه، آلن شپارد با مرکوری-رادستون ۳ از پروژهٔ مرکوری به فضا پرتاب شد و تبدیل به نخستین فضانورد آمریکایی شد.

میتوان گفت روسیه با پیشتازی در این عرصه و همچنین پذیرفتن انجام آن به عنوان اولین بار راه را برای بقیه هموار کرد.

در ۲۰ فوریهٔ ۱۹۶۲، جان گلن با مرکوری-اطلس ۶ به فضا پرتاب شد و در کمتر از ۵ ساعت، ۳ بار پیرامون کرهٔ زمین گردید و تبدیل به نخستین آمریکایی شد که پیرامون زمین می‌گردد.

البته باید یادآوری کرد که گاگارین در همان پرتاب اول توانست یک دور کامل به دور زمین بچرخد و اولین انسانی باشد که توانسته به این مهم دست یابد.

 پروژهٔ جمینای نیز دستاوردهایی مانند نخستین مانور مداری، اتصال و پهلوگیری فضاپیما و نخستین راهپیمایی فضایی آمریکا به همراه داشت.

مهمترین دستاورد های فضایی اخیر

• پرواز هلیکوپتر در سطح مریخ

این دستاورد که توسط ناسا در سال ۲۰۲۱ کسب شد با ۳۰ دقیقه پرواز آن در مریخ یکی از رخداد های مهم فضایی بود.

• لمس سیاره سرخ توسط پرسیورنس

اطلاعات و اکتشافات مهمی که این مریخ نورد به دست آورده به زودی به زمین باز خواهد گشت تا آزمایشات و تحقیقات روی آن انجام شود.

• ارسال اولین فضانورد چینی به ایستگاه تیانگونگ

چیم سه نفر از فضانوردان خود را به ایستگاه فضایی خود رساند و این عمل برای اولین بار برای این کشور رقم خورد و این خود دستاوردی بزرگ بود.

• چین سومین کشور لمس کننده سیاره مریخ

در پی دستاوردی مهم , چین به پیشرفت و ادامه این راه تاکییدی زیاد دارد و حالا یکی از یه کشوری است که بر سیاره سرخ فرود آمده است.

فضابازی

حال که راجع به فضاپیماها و فضانوردان صحبت کردیم, حال شاید هرکسی بخواهد بر فضاپیما خود بنشیند و از کره زمین خارج شده و زیست در خارج از جو را تجربه کند.

شاید نشود همه ما این تجربه را دقیق زیست کنیم اما در آخر صحبت خواستم با معرفی بازی Helldivers2 _که میتوانید آنرا از سایت بازیکت خریداری کنید _ فرصتی را برای تجربه حداقلی درک این فضا به شما عزیزان داده باشم.